Öncelikle ücretlilerin gelir vergisine ilişkin genel bir bilgilendirme yapmak gerekirse; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre her işveren, hizmet erbabı çalışanına yapmış olduğu ücret ödemesi üzerinden yine kanunda yer alan tarifeye göre çalışanın gelir vergisini hesaplayıp ücretinden keserek ve muhtasar beyanname

ile beyan ederek ödemesi gerekiyor. Kısacası, yasal mevzuat gereğince kural olarak personelin ücretinin gelir vergisi, Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesinde yer alan tarifeye göre belirlenir ve personel adına işveren tarafından stopaj usulüyle çalışanın ücretinden kesilerek vergi dairesine ödenir.

Personelin gelir vergisi oranını tespit etmek, yani işçinin gelir vergisinde hangi dilimde yer aldığının saptanması için personelin bir takvim yılı içindeki gelir vergisi matrahları toplamı dikkate alınır. Gelir vergisi oranını tespit etmek için kullanılan bir takvim yılı içindeki gelir vergisi matrahları toplamı vergi hukukunda Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı olarak ifade edilmektedir ve gelir vergisi işçinin bordrosunda Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı başlığı altında gösterilen tutar üzerinden kesilir. Gelir vergisine esas çalışan geliri, çalışanın brüt maaşı üzerinden SGK işçi payının (primin) ve işsizlik sigortası fonu işçi payının düşülmesi sonucunda kalan tutar olan ve Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı olarak adlandırılan toplam kazançtır. Yani gelir vergisi bir çalışanın yıl içerisindeki kazancından SGK primi ve işsizlik sigortası payları düşüldükten sonra geriye kalan kazancına göre belirlenmektedir. Kümülatif gelir vergisi matrahı da takvim yılına göre hesaplandığından her yıl Ocak ayında sıfırlanmaktadır.

İşverenin yasal mevzuatın gereği yükümlülüklerini yerine getirirken, işveren değiştirmiş personelin ücret gelirini nasıl vergilendirileceği, yani yeni işe alınan personelin eski işyerindeki Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı’nın dikkate alıp almayacağı konusunda şimdiye kadar birçok özelge çıkarılmış olup,  Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 10.06.2011 tarihli özelgesinde çalışanın yeni işverenin, çalışanın eski işvereni nezdindeki Kümülatif Gelir Vergi Matrahı dikkate almasına gerek olmadığı, personel sanki o yıl içinde ilk defa çalışıyor gibi tarifenin sıfırdan uygulanacağı ifade edilmiştir. Yani bir işveren, işe aldığı personelin elde edeceği ücretlerin vergilendirmesinde esas olarak başlangıçta “0” matrahını dikkate almalıdır. İşçinin önceki işyerinden aldığı ücretin ve Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı’nın beyanı ve vergi dairesine bildirilmesine ilişkin olarak yeni işveren açısından herhangi bir sorumluluk bulunmamaktadır. Ancak personel açısından bir bildirim yükümlülüğü ve vergi doğması halinde de ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken durum, personelin işveren nezdinde o sene içerisinde ilk defa çalışmaya başlamış olmasıdır. Örn; kısa dönem askerlik gibi nedenlerle aynı yıl içinde aynı işyerinden çıkarak tekrar aynı işyerinde işe girmesi durumunda; emekli olup, tekrar aynı işyerinde çalışması durumunda, aynı işverene ait başka şubelere nakil esnasında çalışanın vergi matrahından devam edilecektir. Bu gibi durumlarda sıfırlanma olmayacaktır.

Son dönemde, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Sosyal Güvenlik Verileri kullanılarak, aynı anda birden fazla işverenden ücret alan veya yıl içinde işvereni değiştiği halde beyanname vermemiş ücretlilere yönelik mükellef odaklı çalışma başlatılmıştır. Son beş yıl içerisinde işyeri değiştiren kişiler vergi denetim kurulundan gönderilen yazılarla beyanname vermeye davet edilmektedir. Uygulamada, SGK bildirgelerinde yer alan bilgiler kullanılması sebebiyle personel açısından birçok problem yaşanmaktadır.  Her personelin vergi danışmanı olmadığı ve işbu konu ile ilgili bilgisi olmadığı düşünülürse personel açısından vergi borcu doğmaması için, personele konu hakkında bilgi verilmesinin ve vergi dairesi ile görüşmesinin tavsiye edilmesinin faydalı olacağını düşünmekteyiz.

Özetle; çalışanın eski işvereni nezdindeki Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı, yeni işveren bünyesinde çalışacağı süre içerisinde elde edeceği ücret matrahı ile ilişkilendirilemediğinden, eski işveren nezdindeki doğmuş Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı’nın vergi dairesine bildirimi çalışanın yükümlülüğünde olup, Şirketiniz nezdinde yeni işe alınan personele işe alım sürecinde konu hakkında bilgi vermenizi ve personelden bu konudaki tüm sorumluluğun kendisine ait olduğuna dair aydınlatma bilgi onam formu alınmasını öneririz.