Türk Patent ve Marka Kurumu(TürkPatent) tarafından, ülkemizde yapılan araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetlerinin desteklenmesi, ülkemiz kaynaklı ulusal ve uluslararası patent başvuru sayısının arttırılması, gerçek ve tüzel kişilerin patent başvurusu yapmaya teşvik edilmesi ve ülkemizdeki patent sayısının arttırılması amaçlarıyla; TÜBİTAK, KOSGEB ve Gelir İdaresi Başkanlığı işbirliğinde,

farklı teşvik ve hibe programları sunulmaktadır.[1] TürkPatent tarafından sunulan bu programlar arasında, küçük ve orta ölçekli işletmelere özgü programlar, vergi istisnaları ile ulusal ve uluslararası patent başvurularında ödenen araştırma ücretlerine yönelik bir takım destek imkanları sunulmaktadır.

1. Küçük-Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Destek Programları[2]

TürkPatent tarafından, KOSGEB iş birliğiyle, KOSGEB veritabanında kayıtlı bulunan küçük ve orta ölçekli işletmelere, bu işletmelerin rekabet güçlerinin arttırılması, bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip küçük ve orta ölçekli işletmeler ile girişimcilerin geliştirilmesi ve Ar-Ge faaliyetleri sonucu ortaya çıkan yeni ürünlerin üretim ve ticaretinin desteklenmesi amacıyla bazı destek programları sunulmaktadır.

1. Sınai Mülkiyet Teşvikleri-İşletme Geliştirme Destek Programı

TürkPatent, KOSGEB veritabanında kayıtlı bulunan küçük ve orta ölçekli işletmelere KOSGEB Hizmet Merkezi Müdürlükleri’ne başvuru yapmaları koşulu ile bu işletmelerin rekabet güçlerinin, kurumsallaşma-markalaşma düzeylerinin ve ekonomideki paylarının arttırılması, kapasitelerinin geliştirilmesi ve öncelikli ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla TürkPatent’ten alınan belgelerde belirli oranlarda destek sağlamaktadır.

Bu destek programı kapsamında, KOSGEB veritabanında kayıtlı işletmelerin TürkPatent ve/veya mudaili yurtdışı kurum/kurulaşlar nezdinde i. patent, ii. faydalı model belgesi, iii. endüstriyel tasarım tescili belgesi ve iv. entegre devre topografyaları tescil belgesi için yaptıkları giderlerin 30.000-TL’ye kadarki kısımlarının tamamı KOSGEB tarafından geri ödemesiz biçimde karşılanmaktadır. Ayrıca, bu işletmelerin TürkPatent ve/veya muadili yurtdışı kurum/kuruluşlar nezdinde yaptıkları patent ve marka vekili giderlerinin yüzde altmışına tekabül eden kısmı 30.000-TL’ye kadar olmak kaydıyla KOSGEB tarafından desteklenmektedir.

1. AR-GE ve İnovasyon Destek Programı

KOSGEB veritabanında kayıtlı bulunan küçük ve orta ölçekli işletmelerden bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip olanların geliştirilmesi, yeni ürün, yeni süreç, bilgi ve/veya hizmet üretilmesi ve ticarileştirilmesini teminen araştırma, geliştirme, inovasyon ve endüstriyel uygulama projelerinin desteklenmesi amacıyla, bu işletmelerin TürkPatent ve/veya muadil yurt dışı kurum/kuruluşları kapsamındaki gider kalemlerinden bazıları desteklenmektedir.

Destek kapsamında bulunan giderler, işletmenin; i. patent, ii. faydalı model, iii. endüstriyel tasarım tescil, iv. entegre devre topografyaları tescil belgeleri için yaptığı başvuru ve/veya tescil giderleridir. Ayrıca, TürkPatent tarafından yetkilendirilmiş patent vekillerine yapılan ödemelerin tamamı bu destek kapsamındadır. Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programı geri ödemesiz olup, işletmelerin bu kapsamdaki giderlerinin en fazla yüzde yetmişbeşine tekabül eden kısmı 20.000-TL’ye kadar olmak kaydıyla KOSGEB tarafından karşılanmaktadır. Bu destek programından faydalanmak isteyen küçük ve orta ölçekli işletmeler ile girişimcilerin, başvuru yayınının ilanından sonra ve/veya tescil aşamasında KOSGEB Hizmet Merkezi Müdürlükleri’ne başvurarak ödeme talebinde bulunması gerekmektedir.

1. KOBİ Teknoyatırım-KOBİ Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı

Ar-Ge veya yenilik faaliyetleri sonucu ortaya çıkan yeni ürün/ürünlerin üretimini ve ticarileştirilmesini amaçlayan yatırımları desteklemek suretiyle ihracatı artırmak ve ülke ekonomisine katma değer sağlamayı hedefleyen KOBİ Teknoyatırım Destek Programı ile, belirli şartları yerine getiren işletmelere yatırım desteği verilmektedir.

KOBİ Teknoyatırım Destek Programı’ndan yararlanabilecek olan işletmeler:

1. En az 1 yıldır faaliyette olan,
2. En çok 5 yıl önce alınmış Ar-Ge projesini tamamlandığı gösterir aşağıda sayılan belgelerden birine sahip olan,
3. KOSGEB ve diğer kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar veya uluslararası fonlar tarafından destelenen Ar-Ge ve yenilik projeleri sonucunda ortaya çıkan,
4. Patent belgesi ile koruma altına alınan,
5. Doktora çalışması neticesinde ortaya çıkan,
6. Teknolojik Ürün (TÜR) Deneyim belgesi alan                                                                                      

ve prototip çalışmasını tamamlamış ürün sahibi işletmeler veya kullanım hakkını sözleşme ile hak sahibinden devralmış işletmelerdir.

KOBİ Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı kapsamında KOSGEB Hizmet Merkezi Müdürlükleri’ne yapılacak başvuru sonucunda; düşük teknoloji ve orta-düşük teknoloji alanlarından yer alan Ar-Ge veya yenilik faaliyetleri sonucu ortaya çıkmış ürünler için gerçekleştirilecek yatırım 500.000-TL’ye kadar, orta-yüksek teknolojik ve yüksek teknoloji alanlarında yer alan ürünler için gerçekleştirilecek yatırımlar 5.000.000-TL’ye kadar desteklenmektedir.

2. Vergi İstisnası

Vergi istisnası destek programı kapsamında, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Türkiye’de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların desteklenmesi amacıyla, mükelleflerin bu buluşlardan elde ettikleri bazı gelir kalemlerinde bazı vergi türlerinde istisnalar uygulanmaktadır.

Kurumlar vergisi mükelleflerinin Türkiye’de gerçekleştirmiş olduğu araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyeti ile yazılım faaliyeti neticesinde ortaya çıkan buluşların; i. kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların, ii. devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların, iii. Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları halinde elde edilen kazançların, iv. Türkiye’de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının %50’si 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren kurumlar vergisinden müstesnadır.

Vergi istisnası destek programından faydalanmak isteyen mükelleflerin patentli veya faydalı model belgeli buluşlardan elde ettikleri kazanç ve iratların bu istisnaya konu olabilmesi için, söz konusu buluşlara ilişkin Ar-Ge çalışmaları ve yenilik faaliyetlerinin Türkiye’de gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir.

3. TÜBİTAK 1602 Patent Destek Programı[3]

TÜBİTAK 1602 patent destek programı kapsamında, ülkemiz kaynaklı ulusal ve uluslararası patent başvuru sayısının arttırılması, gerçek ve tüzel kişilerin patent başvurusu yapmaya teşvik edilmesi ve ülkemizdeki patent sayısının arttırılması amacıyla, TÜBİTAK tarafından belirli kriterleri sağlayan patent başvurularına geri ödemesiz olarak destek verilmektedir. Ancak, patent destek programı kapsamında desteklenen paten başvurularının daha önce TÜBİTAK 1008 programından yararlanmamış uluslararası patent başvurusu olmak gerekmektedir.

1602 patent destek programından tüm T.C. vatandaşları veya ülkemizde yerleşik olan şirketler, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları faydalanabilmektedir. Bunun birlikte; kanuni ve iş merkezi yurtdışında bulunan işletmelerin dar mükellefiyet statüsündeki Türkiye’de yerleşik temsilcilik ve şubeleri ile vakıflar, (kanunla kurulmuş vakıflar hariç olmak üzere) dernekler ve bunların iktisadi işletmeleri bu program kapsamında destek başvurusu yapamazlar. TÜBİTAK 1602 patent destek programı kapsamında üç tür destek verilmektedir:

1. a) Uluslararası Patent Başvuru Desteği

Patent İşbirliği Anlaşması’na uygun olarak yapılan patent başvurularında, Uluslararası Araştırma ve İnceleme Otoritesi olarak TürkPatent’in seçilmesi halinde araştırma ücretinin tamamı, TürkPatent’in seçilmemesi halinde ise araştırma ücretinin %50’si 30.000-TL’ye kadar TürkPatent tarafından karşılanmaktadır.  Bu destek programından faydalanabilmek için yapılacak olan başvurunun TürkPatent’e yapılması gerekmektedir.

1. b) Uluslararası İnceleme Raporu Desteği

Kabul ofisi olarak TürkPatent kullanılarak WIPO(Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü)’ya yapılan Patent İşbirliği Anlaşması başvuruları için giriş yapılacak ülkelere göre farklılık arz etmek üzere inceleme raporu ücretleri üst sınır 30.000-TL olmak üzere geri ödemesiz biçimde desteklenir.

Uluslararası inceleme raporu desteği programı kapsamında yapılan teşvik tutarları güncel olarak TürkPatent için 10.000-TL ve 200 CHF, Avrupa Patent Örgütü için 5.000-TL, Japon Patent Ofisi için 10.000-TL, Çin Patent Ofisi için 5.000-TL, Kore Patent Ofisi için 5.000-TL ve Amerika Birleşik Devletleri Patent Ofisi için 5.000-TL şeklindedir. Döviz cinsinden ödenmesi gereken desteklerde, dövizin ilgili hesaba transfer edildiği tarih itibariyle, işlemin gerçekleştiği döviz kuru esas alınır. Uluslararası inceleme raporu desteğinden faydalanmak için yapılacak başvurunun TÜBİTAK’a yapılması gerekmektedir.

1. c) Uluslararası Tescil Ödülü

Uluslararası Tescil Ödülü programı kapsamında, TÜBİTAK tarafından Avrupa Patent Ofisi, Japon Patent Ofisi, Amerika Birleşik Devletleri Patent Ofisi, Kore Patent Ofisi ve Çin Patent Ofisi nezdinde patent belgesi alınması durumunda başvuru sahibine 10.000-TL tutarında destek verilmektedir.

[1] Ayrıntılı bilgi için bakınız: www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/commonContent/Tesvik

[2] Ayrıntılı bilgi için bakınız: www.kosgeb.gov.tr

[3] Ayrıntılı bilgi için bakınız: https://tubitak.gov.tr/tr/destekler/sanayi/ulusal-destek-programlari/icerik-1602-tubitak-patent-destek-programi